Kluby Rodzica Zastępczego.


Wspierają się nawzajem, wzmacniają swoje kompetencje rodzicielskie, rozmawiają, razem przezwyciężają problemy i kryzysy. W województwie zachodniopomorskim działa siedemnaście Klubów Rodzica Zastępczego. Z pomocy skorzystało już 200 rodziców zastępczych, a nowe osoby mogą dołączyć w każdej chwili. Przedstawiamy ciekawy pilotaż z Pomorza Zachodniego.
 
Kluby powstały w ramach projektu „Akademia Przyszłości” realizowanego przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego. Jego głównym celem jest wzmocnienie rodzinnych form opieki zastępczej, a tym samym stworzenie optymalnych warunków opieki i wychowania dzieciom, pozbawionym możliwości życia w swoich rodzinach biologicznych. 
 

– Zaplanowane działania mają z jednej strony poprawić sytuację rodzin zastępczych, a z drugiej promować rodzicielstwo zastępcze. Niestety wciąż brakuje kandydatów na rodziców zastępczych, a wiele dzieci przebywa w placówkach opiekuńczo-wychowawczych typu instytucjonalnego. Kluby mają wzmacniać rodzinne formy pieczy zastępczej, a także zapewniać możliwości integracji, uzyskania potrzebnego wsparcia i edukacji. Chcemy, aby opiekunowie mogli edukować się i pogłębiać swoją wiedzę, a także udzielać sobie wzajemnego, jakże ważnego wsparcia emocjonalnego – wyjaśnia Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz.

 
Dzieci i młodzież powierzone do wychowania w pieczy zastępczej, są najczęściej traumatycznie doświadczone, dlatego potrzebują stabilnego środowiska rodzinnego, które zapewni im bezpieczne warunki do rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego. Takie środowisko mogą stworzyć tylko dobrze przygotowani i świadomi swojej roli dorośli, którzy otrzymują odpowiednie wsparcie, edukację oraz pomoc w rozwiązywaniu bieżących problemów.
 

– Coraz częściej jesteśmy świadkami przeżywania przez rodziny zastępcze poważnych kryzysów, skutkujących realnym zagrożeniem rozpadu tych rodzin. Koszty ponoszą dzieci, które powracając do instytucjonalnych form opieki, doznają ponownej straty i odrzucenia, co najczęściej powoduje ich problematyczne zachowania, prowadzące do wykluczenia społecznego w dorosłym życiu. Misja przyjęcia dziecka do własnej rodziny jest bardzo złożona, a osoby ją podejmujące borykają się często z trudnymi, zaskakującymi sytuacjami i problemami. Wypełnienie takiej misji wymaga nie tylko miłości i zaangażowania, ale także wiedzy i kompetencji – mówi Malwina Wolska, psycholog i pedagog, pomysłodawczyni Klubów Rodzica Zastępczego oraz Doradca Regionalny ROPS w tym zadaniu.

 
Wsparcie, ale też wiedzę i kompetencje rodzice zastępczy, nabywają podczas comiesięcznych, trzygodzinnych spotkań Klubów. Prowadzone są one przez lokalnych liderów, a więc rodziny zastępcze z danego powiatu, przy wsparciu merytorycznym i organizacyjnym instytucji – Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej. Funkcja Lidera Klubu Rodzica Zastępczego jest przede wszystkim funkcją społeczną. Liderzy zostali zarekomendowani do udziału w projekcie przez pracowników Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie oraz Miejskich Ośrodków Pomocy Rodzinie, jako odznaczający się szczególnymi predyspozycjami osobistymi, zacięciem społecznym oraz doświadczeniem, którym chcą się dzielić z innymi rodzinami zastępczymi.
 

– Już dziś wiemy, że właśnie samopomocowy charakter grup, a więc prowadzenie ich przez rodziny zastępcze – dla rodzin zastępczych przyczynia się do ich sukcesu, dając uczestnikom poczucie bezpieczeństwa oraz zrozumienia. Kluczowym zadaniem było jednak odpowiednie, profesjonalne przygotowanie Liderów posiadających potencjał i motywację do udzielania wsparcia innym rodzinom zastępczym – dodaje Malwina Wolska.

 
W tym celu w ROPS przygotowano koncepcję specjalistycznego szkolenia, obejmującego 96 h zajęć warsztatowych oraz 24 h wymiany doświadczeń. Następnie wydano podręcznik dla Liderów, którego autorem jest Tomasz Polkowski.
 
Podczas procesu szkolenia potencjalni Liderzy uzyskali pogląd na posiadane przez siebie umiejętności sprawowania opieki nad dzieckiem, a także zastanowili się nad własną motywacją rodzicielstwa zastępczego oraz modelem rodziny, którą tworzą. Zapoznali się także ze specyfiką, rodzajami oraz przyczynami specjalnych potrzeb rozwojowych dzieci wychowywanych poza domem. Poznali kluczowe dla opiekunów zastępczych zagadnienia związane z opieką i wychowaniem dzieci, takie  jak: rodzaje więzi oraz proces ich budowania, strata i etapy jej przeżywania, kryzysy i sposoby ich rozwiązywania, praca na zasobach, współpraca z rodziną biologiczną. Poznali również metodykę prowadzenia grup edukacyjno-wspierających.
 
Do tej pory odbyły się dwie edycje szkolenia, planowana jest jeszcze jedna – uzupełniająca. Warto wspomnieć, że obecnie – gdy Kluby już działają – Liderzy mają możliwość regularnego podnoszenia swoich kompetencji oraz uzyskania wsparcia merytorycznego podczas uczestnictwa w szkoleniach i warsztatach, superwizji oraz doradztwie indywidualnym i grupowym.
 
Pierwsze Kluby Rodzica Zastępczego powstały rok temu – we wrześniu 2021 r. i ciągle się rozwijają. Już dziś ich szeregi liczą ponad 200 rodziców zastępczych, a w związku z otwartą formułą – nowe osoby mogą dołączyć w każdej chwili. Uczestnicy Klubów oprócz udzielanego sobie wzajemnie wsparcia – podobnie jak Liderzy – mają możliwość skorzystania z doradztwa indywidualnego lub grupowego. W ramach Klubów organizowane są również – zgodnie ze zgłoszonym przez uczestników zapotrzebowaniem – spotkania edukacyjne ze specjalistami, np. psychodietetykiem, prawnikiem, psychologiem klinicznym czy seksuologiem. Podczas spotkań specjaliści omawiają interesujące grupę zagadnienia, a także udzielają odpowiedzi na indywidualne pytania uczestników. Najważniejsze jest jednak samo spotkanie oraz możliwość rozmowy z osobami, które borykają się z podobnymi problemami.
 

– Pamiętam burzę uczuć sprzed roku. Czy to wypali? Czy ludzie przyjdą? Jeżeli przyjdą to czy spodoba im się forma spotkań? Czy uda się spełnić oczekiwania rodziców zstępczych? Okazało się, że niepotrzebne były te obawy. Rodziny potrzebują tych spotkań. Są dla nich chwilą wytchnienia od codziennych obowiązków. Mają możliwość zwierzenia się, podzielenia swoimi doświadczeniami. Czasem zdarza się, że oczekują pomocy w rozwiązaniu problemów. Najczęściej są to problemy dzieci, rzadziej dotyczące ich samych. Niektórym wystarcza już samo miłe spędzenie czasu przy kawie, herbacie i słodkim poczęstunku. Dziećmi w tym czasie zajmują się wolontariusze. Inni czerpią korzyści z wymiany doświadczeń, z wykładów, które dla nich przygotowujemy. Staramy się też zapraszać gości, którzy przekazują nam swoją wiedzę, odpowiadają na pytania, rozwiewają wątpliwości. Mam nadzieję, że Kluby będą działać nadal i będą się rozwijać. Tak niewiele, a znaczy tak dużo. Rodziny czują, że nie są same w pełnieniu tej pięknej, potrzebnej, ale bardzo trudnej funkcji – podsumowuje Wiesława Rutowicz, Liderka Klubu Rodzica Zastępczego powiatu drawskiego, tworząca wraz z mężem od wielu lat zawodową rodzinę zastępczą.

 
Kluby Rodzica Zastępczego mają też promować ideę  rodzicielstwa zastępczego. Kandydaci na rodziców zastępczych lub osoby zastanawiające się nad podjęciem tej roli mogą przyjść na spotkanie Klubu i dowiedzieć się więcej o „blaskach i cieniach” rodzicielstwa zastępczego bezpośrednio od innych rodziców zastępczych.
 
Prowadzenie Klubów Rodzica Zastępczego pozwala także na tworzenie sieci wsparcia nie tylko lokalnie – na poziomie powiatów, ale też na poziomie wojewódzkim.
 

– Budujące jest obserwowanie relacji, które dzięki uczestnictwie w projekcie nawiązali między sobą także Liderzy Klubów – udzielają oni sobie regularnego wsparcia w napotykanych trudnościach, ale także dzielą się sukcesami i radościami oraz motywują wzajemnie do dalszego działania. Jak sami mówią, bez projektu nie mieliby możliwości integracji z rodzinami zastępczymi z innych powiatów – dodaje Malwina Wolska.

 
Działalność Klubów możliwa jest dzięki Funduszom Europejskim i  licznym podmiotom i instytucjom, które zdecydowały się wesprzeć inicjatywę poprzez nieodpłatne użyczenie lokali do prowadzenia Klubów.  Są nimi: Punkt Wsparcia Dziecka i Rodziny TPD w Kołobrzegu, Stowarzyszenie „Kierunek Świnoujście”, Ośrodek Kultury w Drawsku Pomorskim, Centrum Usług Wspólnych Gminy Gryfino, Fundację Nauka dla Środowiska z Koszalina, Wałeckie Centrum Kultury, Stowarzyszenie Centrum Animacji Młodzieży w Goleniowie, Marina Kamień Pomorski, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Oddział w Połczynie-Zdroju, Dzienny Dom Pomocy Społecznej nr 3 w Szczecinie, Klub Garnizonowy w Stargardzie – XII Brygadę Zmechanizowaną, Starostwo Powiatowe w Myśliborzu, Centrum Kultury 105 w Koszalinie, Zespół Szkół nr 1 w Choszcznie, Powiat Gryficki, Miasto Darłowo, Gmina Grzmiącą.
 
Działające Kluby Rodzica Zastępczego wraz z numerem kontaktowym do Liderów:

 

  • Powiat kołobrzeski - 509 002 033
  • Miasto Świnoujście - 693 751 728, 517 356 097
  • Powiat drawski - 533 060 800
  • Powiat świdwiński - 725 528 750
  • Powiat gryfiński - 787 554 347
  • Powiat koszaliński - 601 451 278
  • Powiat wałecki - 536 272 380, 693 288 197
  • Powiat goleniowski - 510 759 214, 516 599 883
  • Powiat kamieński - 786 831 400, 797 109 762
  • Powiat choszczeński – 667 937 031
  • Miasto Szczecin – 695 881 127, 604 346 672
  • Powiat stargardzki – 502 347 935
  • Powiat myśliborski – 661 935 517, 726 516 188
  • Miasto Koszalin – 666 707 301, 514 241 642
  • Powiat gryficki – 725 011 717
  • Powiat sławieński – 665 409 074, 501 806 977
  • Powiat szczecinecki – 793 025 946, 722 152 921

Kluby Rodzica Zastępczego współfinansowane są ze środków Unii Europejskiej – Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach projektu „Akademia Przyszłości” Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014 – 2020, Działanie 7.6 Wsparcie rozwoju usług społecznych świadczonych w interesie ogólnym.